Qidanın arxasındakı Həqiqət
Qidanın arxasındakı Həqiqət
Müəllif: Hui-Ming Toh bacı, Oukland, Yeni Zelandiya
(İngiliscədə orijinal)
Siz heç olubmu ki, soyuducunuzu açasınız, oradan iyirmi boşqab yemək çıxarasınız, onları zibil qabına tullayasanız və onlardan yalnız bir boşqab yeməyi yeyəsiniz? Bəs əlli beş kvadrat metr meşə ərazisində iki min beş yüz qallon su anbarı yaratmaq olarmı? Əlbəttə, bu, mümkünsüz bir şeydir. Sadəcə yarım kiloqram ət yemək buna səbəb ola bilər. Ət yemək bizim resurslarımızın qeyri-səmərəli istifadəsinə və dağıdılmasına gətirib çıxarır, geniş miqyaslı heyvan iztirabına səbəb olur və bizim sağlamlığımıza böyük ziyan vurur. Əgər kartof püresinin üzərinə qızardılmış it əti əlavə etmək səndə narahatçılıq yaradırsa, onda nə üçün digər incə heyvan ətini qızartmalı?
Xaraba laqun Dairəvi Dörd Fermalar - ən böyük
donuz əti istehsalçısıdır və üç milyon qallon becərilməmiş
laquna malikdir. Həmin laqunlar çaylara axdıqda və 1995-ci ildə
Şimali Karolinada göllər yarandıqda bunun
nəticəsi çox katastrofik olmuşdu.
BMT-nin hesabatında bildirilir ki, “inəklər maşınlar kimi ətraf mühitə ziyan vurur.” Bu bir daha sübut edir ki, dünyada sürətlə artan mal-qara sürüsü ekologiyaya, ətraf mühitə, meşələrə və vəhşi təbiətə böyük zərər yetirir. Ferma şəraitində saxlanılan heyvanlar bütün ABŞ əhalisinin ifrazatından yüz otuz dəfə çox ifrazat xaric edir, onun konsentrantlaşmış çirkabı içməli su ehtiyatını zəhərləyir, torpağı və havanı məhv edir. Başqa sözlə, onların bədənindən çıxan qaz və peyin üçdə bir miqdarda metan buraxır ki, bu da karbon dioksiddən iyirmi dəfə çox dünyanı qızdırır. Ət yeyən insanlar saniyədə səksən altı funt maddə ifrazatına cavabdehdirlər. Lakin heyvan əti yeməməklə siz bu məsuliyyətdən yaxa qurtarmış olursuz. Bundan başqa, ətin dadına baxmağımız yenilənməyən resurslarla təminatımıza əlavə rüsum yükləyir. Hər funt ətin hazırlanması üçün bizə iki min beş yüz qalun su lazım olur, əksinə bir funt pomidorun əldə olunması üçün isə iyirmi doqquz, bir funt buğda çörəyinin hazırlanması üçün isə yüz otuz doqquz qalun su sərf olunur. ABŞ-dakı suyun yarısı, kənd təsərrüfatı torpaqlarının səksən faizi, paxlalı bitkilərin demək olar ki, hamısı, dünyadakı buğda istehsalının yarısından çoxu heyvanların bəslənməsi üçün istifadə olunur. Biz bu cür davrandığımız halda dünyada bir milyard insan aclıq və səfalətdən əziyyət çəkir, hər gün iyirmi dörd min uşaq Qərbin mal-qarası üçün nəzərdə tutulmuş çöllərdə dünyasını dəyişirlər. Dünyadakı aclıq o zaman aradan qaldırıla bilər ki, biz tükənməkdə olan resurslarımızdan, torpaqdan insanları qidalandırmaq üçün səmərəli şəkildə istifadə edək.
Somalinin aclıq şəhidləri
Somalinin aclıq şəhidləri rəsmi bəyanatlarda xüsusi
vurğulanır. Bir funt ət əldə etmək
üçün 4,8 funt taxıl sərf olunur, bizim müasir kənd
təsərrüfatımızın tənqidçiləri bildirirlər ki, ət tərkibli
yeməklərin
genişlənməsi dünyadakı aclığı daha da ağırlaşdırır.
Xəbəriniz varmı ki, hər il Yeni Zelandiyada yüz otuz milyon heyvan öldürülür? Heyvanların çoxu fabrik fermalarında yetişdirilir ki, burada da minimum qiymətə maksimum istehsal əldə etməyə çalışırlar. Nəticədə heyvanlar həyatlarının hər bir saniyəsində həm mənəvi, həm də ki fiziki əziyyətlərə məruz qalır. Onlar zorla əlli pəncərəsiz qapali sistemlərə salınır, açıq təbiətdə olduğu kimi istədiklərini edə bilmirlər. Onlar hətta Günəşin işığına da həsrət qalır, təmiz hava qəbul edə bilmir, yalnız kəsilmək üçün maşınlara doldurulanda çölə çıxarılırlar. Yeni Zelandiyada doxsan milyondan çox heyvan bu şəraitlə üzləşir, çoxları boğazları kəsilənə kimi şüurlu vəziyyətdə qalır, tam ölənə kimi qanı yerə axıdılır.
Fermerlərin digər qəddar təcrübəsi ondan ibarətdir ki, onlar insanlar üçün yumurta verməsi üçün on dörd gün ərzində quşlardan yemi uzaq tuturlar ki, onların bədənində silkələnmə baş versin. Erkək cücələr ət istehsalında faydasız olduğundan hər il yüz minlərlə cücə torbalara doldurulur və kəsilir. Bütün qəssabxanalarda cücələrin başları kəsilir, qaynar suya salınır və lələkləri təmizlənir, onlardan bəziləri diri ikən bucür rəftara məruz qalırlar.İnəklərin südü təkrarən sağılır, buzovlar anasından uzaq tutulur ki, insanlar süddən maksimum faydalana bilsinlər. Nəticədə buzovlar ana südünə həsrət qalırlar. Onlar hər gün bir-neçə dəfə maşınlara qoşulur, genetik manipulyasiya, güclü hormonlar və intensiv sağma vasitəsilə onlardan on dəfələrlə çox süd əldə olunur. Bu, onların əmcəklərinin son dərəcə iltihabına səbəb olur ki, süd verən inəklərin əlli faizi bundan əziyyət çəkməkdədir.Hətta indi də bəzi fermerlər inəkləri bir-birindən seçə bilmək üçün qaynar dəmir parçasını onların bədəninə sıxır və inək bu ağrıdan zarıldayır. Nəticə etibarilə, üçüncü dərəcəli yanıqlar baş verir və bu da doğuş zamanı öz təsirini əks etdirir. Əziyyətlərə əlavə olaraq, mal-qaranın gəzib dolaşdığı torpağa müxtəlif kimyəvi maddələr hopdurulub ki, bu da xroniki respirator problemlərə gətirib çıxarır, nəfəsalmada ağrılara səbəb olur.Bugünkü fabrik fermalarındakı heyvanların heç bir rəsmi müdafiəsi yoxdur: laqeydlik, pozğunluq, genetik manipulyasiya və narkotik proqramlar xroniki xəstəliklərə səbəb olur. Yazıçı və şair Robert Luis deyirdi: “Biz öz çoşğumuzla, iştahamızla yaradılanların cəmdəyinə sahib çıxmış oluruq.” Fermadakı heyvanlar hələ ki, bizim dostlarımız kimi bəslədiyimiz itlər və pişiklərdən az əziyyət çəkmirlər.Bir çox hesabatlarda bildirilib ki, inəklər qəssabxanalardan canlarını qurtarmaq üçün altı futluq çəpərlərdən tullanır, yeddi mil yol gəlir ki, yenidən buzovu ilə birləşsin, azadlığa çıxmaq üçün çaylarda da üzməli olur. Britaniya hökumətinin elmi məsləhətçisi Dr. Donald Brumun yazdığına görə, donuzlar qavrayışlı heyvanlardır, onlarda yüksək qavrama məharəti var. Hətta donuzlar itlərdən də daha ağıllı olurlar.Yaşadığımız planeti qoruyub saxlamaq və həm insan, həm də heyvan əziyyətlərinə son qoymağın ən mühüm yolu vegetarian dietinə keçiddir. Ətsiz diet karbohidrat, protein, fiber, vitamin və minerallarla zəngin olur ki, bu da ömürün daha sağlam keçməsinə zəmin yaradır. Buna sübut olaraq, professor T.Kolin Kampbel tərəfindən yazılmış “Çin Təhsili”
